Microsoft start op twee augustus met de uitrol van de grote Windows 10-verjaardagsupdate. De update kadert in Microsofts nieuwe strategie: Windows 10 krijgt geen opvolger meer, maar wordt op geregelde tijdstippen gemoderniseerd. De verjaardagsupdate is de eerste dergelijke update: Windows wordt er niet enkel veiliger en stabieler door, maar krijgt enkele nieuwe functies bij.
Wij gaan al aan de slag met post-verjaardagsupdate Windows 10 op zoek naar de interessantste nieuwe functies. Jij krijgt de update vanaf 2 augustus, maar net als bij de introductie van Windows 10 zelf zal de uitrol gefaseerd verlopen. De kans is dus reëel dat je enkele dagen of zelfs weken geduld moet uitoefenen voor de verjaardagsversie ook aan jouw deur komt kloppen. Voor alle duidelijkheid: iedereen die Windows 10 heeft geniet gratis van de update. Wie Windows 10 niet heeft en dit stuk leest voor zaterdag 30 juli, kan nog snel zijn gratis kopie claimen.
Start
Het immer populaire startmenu wordt alvast opgefrist. Sinds het verwijderen van dat menu in het Windows 8-debacle is Microsoft op zijn stappen teruggekomen, en het menu wordt voortaan met de nodige liefde en een gezonde dosis respect behandeld. De wijzigingen aan het startmenu zijn subtiel maar handig. Rechts blijven de vertrouwde live-tegels present. Ze worden zelfs iets slimmer: geeft een tegel een nieuwsberichtje weer, dan wordt je meteen doorverwezen naar dat bericht wanneer je op de app in kwestie klinkt.
Links verdwijnen de grote knoppen voor Verkenner, Instellingen, de Aan/uit-knop en Alle Apps. Op Alle Apps na verhuizen de knoppen naar links, waar je enkel nog het icoontje ziet. Dat maakt meer ruimte vrij om de geïnstalleerde applicaties in het startmenu naar de voorgrond te brengen. Zo wordt de Alle Aps-knop overbodig en kan je sneller aan de geïnstalleerde software, zonder dat er functionaliteit verloren gaat.
Wie links bovenaan op de drie streepjes duwt, rekt het dunne menuutje links uit, zodat je net als voorheen de namen achter de icoontjes kan lezen. In de praktijk heeft die functie weinig nut, behalve dan als je niet kan onthouden dat het tandwieltje een snelkoppeling naar de Instellingen huisvest.
Snelstartmenu
Ook het snelstartmenu krijgt een nieuw jasje. Dat menu (de icoontjes rechts op de taakbalk), wordt een beetje door elkaar geschud. De grootste wijziging vinden we in het notificatiecentrum. Dat icoontje schoof helemaal naar rechts en toont voortaan hoeveel meldingen op je aandacht wachten. Het notificatiecentrum zelf is bovendien een stuk overzichtelijker omdat verschillende meldingen verschillende duidelijke symbolen kregen.
Een extra toevoeging aan het menu is de Windows Ink-werkruimte. In deze update legt Microsoft de focus op de samenwerking tussen Windowscomputers met een aanraakscherm en een bijhorend pennetje. De pen krijgt nieuwe functies, die eenvoudig toegankelijk zijn via de nieuwe werkruimte.
Inkt
Via de Windows Ink-werkruimte kan je met een druk op de knop aan de slag gaan met plaknotities of het schetsblok, en kan je meteen een schermafbeelding maken die je vervolgens schriftelijk kan annoteren. Verder vind je er snelkoppelingen naar onlangs gebruikte relevante applicaties.
Bij de Pen-functionaliteit hoort bovendien een nieuwe Intellingen-menu. Onder Instellingen > Pen en Windows Ink kan je de manier waarop je pen reageert aan je noden aanpassen. Zo kan Windows je hand-input automatisch negeren wanneer je met de pen bezig bent, en is het mogelijk om aan te geven of je link- dan wel rechtshandig bent. In dit menu schakel je eveneens de Aanbevolen-apps in de werkruimte aan. Daaronder vind je apps gemaakt voor de pen en Windows Ink, maar in essentie gaat het op reclame.
Geen vingers
Op één van onze testtoestellen, één van de laatste Sony Vaio’s hier ooit verschenen, voorzien van een aanraakscherm, kunnen we niet aan de slag met de pen zelf. Jammer genoeg lijkt het niet zomaar mogelijk om je vinger als pen te gebruiken om zo op een rudimentaire manier van de functies te genieten. De meeste nieuwe mogelijkheden zijn gericht op fijne pennetjes met bijhorende knopjes, maar het is teleurstellend dat basisfunctionaliteit voor een vinger ontbreekt.
Op de Surface 4 van Microsoft kunnen we aan de slag gaan met een pennetje en werken de functies natuurlijk wel. Sketchen en notities maken is eenvoudiger dan ooit, als je fan bent van het gebruik van een pen op een tablet. De functionele meerwaarde is overduidelijk, maar zelfs het geweldige scherm van de Surface 4 kan het gevoel van een balpen op papier niet evenaren. De nieuwe en verbeterde Pen-apps maken het in ieder geval aantrekkelijker dan ooit om je notitieboekje thuis te laten.
Vooral de virtuele lat springt er uit: je pen zal naar de lat ‘snappen’ zodat je erg eenvoudig rechte lijnen kan trekken. Een veelvoud aan verschillende virtuele pen-extensies en verfborstels zorgt er voor dat je een compatibel Windows-toestel bijna als schilderdoek kan inzetten.
Windows Hello
Windows Hello is een veilige maar ook handige manier om je aan te melden bij het opstarten van je pc. In theorie kan je gebruik maken van een vingerafdruk in de plaats van een wachtwoord, of van gezichtsherkenning met de hulp van de webcam. Sinds de verjaardagsupdate verschijnt Windows Hello in het Instellingenmenu onder Instellingen > Accounts > Aanmeldingsopties. Op de Vaio, nochtans uitgerust met een webcam, werkt de functie niet.
Op de Surface 4, uitgerust met een vingerafdruksensor, kunnen we beide inlogmethodes wel testen. Zowel de vingerafdruksensor als de gezichtsherkenning zijn aantrekkelijk. Ze zijn veel veiliger dan het paswoord dat je stiekem waarschijnlijk overal gebruikt, of de pincode die misschien wel eens dezelfde is als die van je bankkaart, Visa en simkaart. Sinds de verjaardagsupdate zal je met Hello ook op websites kunnen inloggen, zodat je steeds minder een echt wachtwoord moet ingeven.
Ubuntu
Windows 10 is uitgerust met een geïntegreerde Linux bash-shell. Je kan met andere woorden gebruik maken van de Linux Terminal vanuit Windows. Om de terminal te activeren moet je wel in de instellingen duiken, aangezien de shell standaard niet ingeschakeld staat.
Na de installatie heb je eenvoudig toegang tot belangrijke bash-functies zonder dat je een afzonderlijke Windowscomputer nodig hebt, of zonder dat je een virtuele Ubuntumachine moet draaien.
Edge en extensies
Edge wordt dankzij de update een stuk interessanter. De belangrijkste verbetering is de introductie van extensies, een functie die om onbegrijpelijke redenen nog steeds ontbrak in Microsofts eigen browser. Onder andere LastPass maakt zijn intrede, net als Adblock en Pocket. Op de extensie-pagina van Microsoft vindt je de beschikbare plug-ins. Het lijstje is vooralsnog beperkt, maar zal ongetwijfeld nog flink groeien.
Net als Firefox en Chrome kan Edge nu ook notificaties pushen naar het verbeterde notificatiecentrum. Door rechts te klikken op de Terug-knop krijg je een lijst met de vorige webpagina’s uit die tab te zien, zodat het eenvoudiger is om terug te keren naar een specifieke pagina. Een handige functie, maar opnieuw eentje die andere browsers al hadden. Edge wordt zonder twijfel een stuk beter dankzij deze update, maar over het algemeen is de update voor de browser weinig meer dan een broodnodig inhaalmanoeuvre van Microsoft.
Optimalisatie onder de motorkap zou Edge tot slot zuiniger maken, zodat de impact op de autonomie kleiner is. Dat geloven we graag maar hebben we vooralsnog niet zelf getest. De nieuwe functies maken het volgens ons wel voor het eerst een optie om een overstap van Chrome of Firefox naar Microsofts eigen browser te overwegen.
Allerlei
Verder veranderen er nog een heleboel kleine en minder kleine zaken. Zo rolt Microsoft zijn eengemaakte winkel uit, wat inhoudt dat je nieuwe spellen tegelijkertijd voor de Xbox One en Windows 10 koopt: een aankoop in de Windows-store zal op beide toestellen werken, en voortgang wordt normaal gezien gesynchroniseerd. Het nieuwe Quantum Break is alvast op die manier beschikbaar. De voorwaarde is wel dat je spellen via de Microsoft-winkel koopt. Crossplatformcompatibiliteit met een aankoop via Steam bestaat niet.
Het verdict
Windows 10 na de verjaardagsupdate is nog steeds op en top het Windows 10 waar we aanvankelijk enthousiast over waren. Het besturingssysteem ontpopte zich in minder dan een jaar tot een volwassen OS, naar de mening van deze redacteur het beste dat Microsoft ooit maakte. Edge bezit nog steeds geen functie die gebruikers zal weghalen bij Chrome of Firefox, maar de browser is wel een stuk competitiever. De update verandert niets aan het hart van Windows 10 maar de nieuwe tweaks maken het OS over de ganse lijn net iets beter. Wie niet van veranderingen houdt, zal niet verward raken van deze update en wie net wil ten volle van Windows wil genieten, vindt een aantal interessante nieuwe toevoegingen.